لغات تاریخیه و جغرافیه

Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

بخار

Buhar

بخار — مایعاتك تبخر ایله هوائت حالنه كیرنلرینه دینور و قوۀ . الاستیقیه+سی حسبیله ماكنه+لرك قوۀ محركه+لری مقامنده دخی استعمال اولنور مایعاتك اكثریسی هر بر درجه حرارتده تبخر ایده+بیلوب سرعت تبخر دخی بعض اسباب خارجیه+نك تأثیریله تقلیل و تزیید اولنه+بیلور. صو بر آچیق قاب دروننده یوز درجه+یه قدر تسخین اولندقده غلیانه باشلار و نهایت درجه+ده بخار اعطا ایدر و اندن زیاده تسخین و تبخیر اولنه+مز و تبخر ایدن مایعی محاط اولان هواده صو بخاری آز اولدیغی حالده تبخری سریع وچوق اولدیغی حالده بطئ اولور و كذا تبخر ایدن مایعك سطحنك امتدادی زیاده اولور ایسه سرعت تبخر دخی زیاده و امتدادی آز اولور ایسه سرعت تبخر ده آز اولور و ینه تبخر ایدن مایعی محیط اولان هوا تجدد ایدرسه تبخر سریع و اتمزسه بطئ اولور و بخار بر قاب دروننده مسدود اولدیغی تقدیرده غاز كبی بولندیغی قابك سطحلرینه درجۀ حرارتنه كوره اجرای تضییق ایدر. بالجمله بخارك درجۀ حرارتنه كوره ثابت اولان حجم الاستیقیلرینه (غایت الاستیقیت) دیرلر. یاز كونلری بر محل صولاندیغی حالده حس اولنان سرینلك اول صویك اثنای تبخرنده كرك هوادن و كرك سرپیلان یردن حرارت اخذ ایتمسیله هوانك و یرك درجۀ حرارتلرینك تناقص ایتمسندن نشئت ایدر. (شربه) دنیلان مساماتلی طپراق صو قابلری دروننده صولرك صغومسی دخی بو حكمته مبنیدر چونكه صو مذكور قابلرك مساماتندن صیزارق قابك طیش طرفنی اینجه بر صو طبقه+سی احاطه ایدر و بو دخی سطحنك امتدادی مناسبتیله سریعاً تبخر ایدركن قابك درونندە+كی صودن بر مقدار حرارت اخذ ایتمكله صویك حرارتی آز الور یعنی صغور. صو بخاری تیمور بوریلرله صغوق صودن امرار اولندقده تكاثف ایدرك ینه صو استحصال اولنور و تكاثف ایدن بخارك ترك ایتدیكی حرارت اعانه+سیله سرای و قشله كبی بیوك بنالر ایصیدیلور. صو بخارینك صفر درجه+دن اشاغی اولان قوۀ الاستیقیه+سنی (كیلوساق) نام حكیم و یوز درجه+یه قدرینی (دالتون) نام حكیم و یوز درجه+دن یوقاروسنی (دولونغ) و (آراغو) نام حكیملر آلات مخصوصه ایله تعین ایتمش و بخارلر ایله غازلرك اختلاطی كیفیاتی دخی (پرتولو) نام حكیم كشف ایلمشدر. هوای نسیمیده اولان رطوبتك و مختلف درجات حرارته كوره بر مترو مكعبی هواده اولان بخارك مقداری (هیغرو مترو) دنیلان آلت ایله تعین اولنور هوای نسیمیده اولان صو بخاری دائما مشاهده اولنان (چیك) و (قراغی) و (سیس) و (بلوط) و (یغمور) و (قار) و (طولو) كبی برچوق آثار علایمك منشأ و منبعی اولمشدر. سطح ارضك رطوبتلی اولدیغی زمان درجۀ حرارتی هوانك درجۀ حرارتندن دون اولور ایسه حاصل اولان بخار اول هوایی اشباع ایدە+جك مرتبه+ده زیاده اوله+رق تكاثف ایتمكله بیاض دومان حصوله كلور كه (سیس) ویا )پوس) دنیلان شئ بوندن عبارتدر و بو (سیس) دنیلان صو بخاری سطح ارضده ایصنوب خفت كسب ایتمسیله یوقاری صعود ایدوب جو هواده و قیشین (٢٠٠٠:١٥٠٠) و یازین (٥٠٠٠:٣٠٠٠) زراع اعشاری ارتفاعنده طولاشور كه (بلوط) دنیلان شئ دخی بوندن عبارتدر. بلوطلرك درت نوعندن برنجیسی (طحاف) دنیلان و آتلمش پموق هیئتنده بولنان اینجه بلوطلردر كه بونلرك ظهوری هوانك تحولنه دلالت ایدر ایكنجیسی (دجنه) دنیلان و بربری اوزرینه ییغلمش و مدور طاغلر شكلنه كیرمش اولان بلوطلردر كه بونلر یاز موسمنده قیش موسمندن زیاده كورینور. و اكثریا صباحلین ظهور ایدوب اخشامه قدر محو اولور اكر محو اولمیوبده زیاده+لشور و اوزرنده دخی طحاف حاصل اولور ایسه یغمور و بوره وقوعبوله+جغنه دلالت ایدر اوچنجی (عارض) دنیلان و اكثیا كوز موسملرنده بهار موسملرندن زیاده اولان بلوطدر كه اكثریا غروب زمانی افقه یقین طولانی طبقه+لر شكلنده كورینور و طلوع شمسی متعاقت محو اولور دردنجیسی (بعاق) دنیلان اصل یغمور بلوطیدر. اشبو بلوطلر بر سببله صغویوب حاوی اولدیغی صغیر بخار حبه+لرینك برلشمسیله بیوجك حبه+لر حاصل اولور و بو حبه+لر ثقلتلری حسبیله هواده طوره+میوب هبوط ایلر یعنی یغمور یغار و یغان یغمورك بر مدت معینه+ده مقدارینی بیلمك ایچون (پلو ویو مترو) دنیلان آلت استعمال اولنور حتی بر سنه ظرفنده پارسده (٠,٥٦٤) و بوردو شهرنده (٠,٦٥٠) و مادرا اطه+سنده (٠,٧٦٧) و جوانا طرفلرنده (٢,٣٢) مترو ارتفاعنده یغمور یاغدیغی الت مزیورك استعمالیله تحقق ایتمشدر. بلوطلرده صو حالنه كیرن حبه+لر بلوطلرك دها زیاده صغومسیله بر حال انجماده كله+رك تصلب ایتدكلرنده دخی (قار) دنیلان شئ حصوله كلور و اول امرده اینجه و صغیر ایكنه+لر شكلنده قرستاللنوب و صكره بو ایكنه+لر بریرلریله صورت منتظمه+ده برلشوب اندن صكره اوچوشه+رق هبوط ایدر و روزكار سببله انتظامی بوزلمیه+رق هبوط ایدن قار دانه+لرینه خرده بین ایله باقلسه برقاچ یوز نوع شكللر كوریلور. قار یغمورك عكسی اوله+رق ممالك باردە+ده ممالك حارە+دن و یوكسك محللرده الچق محللردن زیاده یاغار مع+مافیه ممالك حارە+ده بولنان جبالك زروه+سنده+كی قارك ارتفاعی ممالك بارده+ده بولنان جبالك زروە+سنده+كی دائمی قارك ارتفاعندن دون اولور. قار دانه+لری قرستاللانه+مز ایسه (خشیف) یعنی بلغور حصوله كلور و ینه قار دانه+لری كبی تصلب ایتمش اولان یغمور دانه+لری تأثیر الكتریق ایله (طولو) دنیلان صورتی بولوب اكثری بهار و یاز موسملرنده و كونك اك سیجاق زماننده فورتنه ورعد و برق و بعضاً صاعقه ایله یاغمغه باشلار و دائما طولو یاغمزدن اول بلوطلرده خفیف بر كورلدی ایشیدیلور و طولودن صكره ده روزكاری كلور. كیجه طولو یاغدیغی پك نادردر.