خرستیانلرك منقسم اولدیغی فرقه+لر
اقسام
فرق
اورتودوقس
١
٢
قتولک
٢
٦
نسطوری
٣
٢
مونوفیزیت
٤
٥
اونیتر
٥
٥
پروتستان
٦
١٥
آنتوزییاست
٧
١٤
خوارج
٨
٢٣
٠
٧٢
)١) اورتودوقس — بونلر پاپانك وكیل یسوع و خلیفۀ پتروس
اولدیغنی طانیمیوب یالكز درسعادتده اوته+دنبرو مؤسس اولان روم
پطریقخانه+سنی طانورلر و لاتینلرك تعمیدینی كافی كورمیوب ایجابنده یكیدن
اوقونمش صویه طالدیرە+رق تعمید ایدرلر و اقانیم ثلثه+یه روح القدس یالكز
بابادن صدور شرطله اعتقادایدرلر و (لیتورژ یئا) دنیلان قداسی لاتینلرده
بیان اولندیغی اوزره یپارلرایسه ده خمیرلری مایه+لی اولمق شرطدر و شرابلری
صولی اولمسنده بأس یوقدر و (آرشمانتریت) رتبه+سنی حائز اولنلرك مادوننده
اولان پاپاسلر تأهل ایتمكه مأذوندر. اورتودوقسلر لاتینلر كبی جهنمدن
بشقه بر موقع عداب اثباتنی و كلیسالره جسم تصویر وضعنی قبول ایتمیوب
سائر مراسم دینیه و مراتب رهبانیه+ده برابر اولورلر.
لاتینلر استانبول پطریقی (فوتیوس) زماننه یعنی (٨٦٩ م و ٢٥٦ ه))
تاریخنه قدر اورتودقسلرله برابر استانبول عمومی و رسولی كلیساسنی
طانیوب اندن صكره بربرلرندن آیریلدیلر. اورتودوقسلر استانبول و انطاكیه
و اسكندریه و قدس شریف عنوانلریله+درت پطریقلكه منقسمدر.
)) ٢) لاتین فتولكی — روماده مسند نشین اولان پاپایی حضرت (عیسی)
علیه السلامك وكیلی و رئس حواریون (پتروس)ك خلیفه+سی و روما شهری
و توابعنك پسقپوسی و روما ایالتنك سرپسقپوسی و ایتالیا قطعه+سنك متره+پولیدی
یاخود (اكزارخی) و ممالك غربیه+نك پطریقی و قتولكلرك رئیس روحانیسی
طانیان خرستیانلرك نام عمومیسیدر. بونلر چوجقلرینی طوغدیغی كبی
اوقونمش صودن سرپه+رك نعمید و بلوغه ایرر ایرمز مقدس یاغلریله
و پسقپوسلری واسطه+سیله تدهین ایدرلر و مشرف موت اولان خسته+لرینه دخی
او یاغدن سوررلر و كناهلرینك عفویچون پاپاسلره مراجعت و آخرتده
كوچك كناهلرك تطهیریچون جهنمدن خفیف بر موقع عذاب موقت اثبات
ایدرلر و اقانیم ثلثه+یه روح القدس بابادن و اوغلدن صدور شرطیله اعتقاد
و كلیسانك شرائط مخصوصه+سندن و مراسم دینیه+دن اولان مراتب
رهبانیه+یی تصدیق و (لیتورژیئا) دنیلان قداسی یعنی حضرت عیسی
علیه السلامك دم و تنلری ذكری اولان آیین اصلی+یی اجرا ایلرلر بوندن
مقصد ایسه اعتباری قربان تقدیمندن و بو دخی حضرت عیسانك دمنه
قلب اولندیغی اعتقاد اولنان صافی شراب ایله تنی اعتقاد اولنان مایه+سز
اتمكی شرب و اكلدن عبارتدر لكن عواء پكده شرابه نائل اوله+مزلر.
بوندن بشقه+نكاح و پرهیز و توبه و اشارات صلبیه+یی دخی یپارلر
و كلیسالرینه مجسم تصویر قورلر و متأهل پاپاس قبول ایتمزلر. (آرییوس)
مذهبنی تدقیق اتمك اوزره (٤٥١ م) تاریخنده قاضی كوینده اجتماع ایدن
هیئت رهبانیه مرقومك مذهبنی رد ایدرك بر عمومی و رسولی كلیسایه اعتقاده
قرار ویردی و صكره یعنی (٨٦٩ م و ٢٥٦ ه) تاریخنده استانبول پطریقی
فوتیوس زماننده لاتینلر روما كلیساسنی طانیدیغندن كلیسا شرق و غرب
ناملریله ایكی+یه منقسم اولوب (١٤٣١ م و ٨٣٥ ه) تاریخنده رسماً تقرر
ایلدی.
)٣) روم قتولكی — بونلر پاپانك یالكز رئیس روحانی اولدیغنی
طانیوب قصور شرائط مذهبیه+ده آیریلورلر ازان جمله چوجقلرینی
اورتودوقسلر كبی صویه طالدیره+رق تعمید ایدرلر و مقدس اعتقاد ایتدكلری.
یاغی تعمید عقیبنده سوررلر و قداسی كذلك مایه+لی اتمكدن یپارلر و عوام
و خواصه ویررلر و پاپاسلرینی تأهل ایچون سربست بر اغورلر
و پسقپوسلرینی كندولری انتخاب ایدرلر بو مذهب (٨٥٨ م و ٢٤٤ ه)
تاریخنده باشلایوب (١٢٧٢ م و ٦٧١ ه) تاریخنده لیونده و یوز التمش
یدی سنه صكره فیلورانسه+ده تشكل ایدن جمعیتلرك ملاحظاتنه قارشو
تأسس ایلمشدر.
) ملكیت) یاخود (ملكائی) دنیلان فرقه دخی روم قتولكی دیمكدر
بونك اصحابی اكثریا سوریه و انطاكیه و دیاربكر و مصر و حوالیسنده
اولوب وقتیله بر ملكك اعتقادی طرفنده بولندقلریچون بونامی آلمشلردر.
)٤) ارمنی قتولكی — بونلرك اعتقادی دخی روم قتولكلری كبی
اولوب فرقلری یالكز كلیسا رسومنده و دعالرینی كندو لسانلری اوزره
اوقومقدە+در.
)٥) كلدانی فتولكی — بونلرك اعتقادی دخی روم قتولكلری كبیدر
بونلر مقدما نسطوریلردن ایریلوب پاپانك رئیس روحانی اولدیغنی طانیدیلر
لكن رسوم قدیمه لرندن بعضیلرینی ترك ایتمدیلر. موصل و بغداد و جزیره.
و عماره طرفلرنده چوق بولنورلر پطریقلری موصلده اوتورر.
)٦) سریانی فتولكی — بونلر دخی كلدانیلر كبیدر. ماردین
و موصل و شام و دیاربكر طرفلرنده بولنورلر پطریقلری ماردینده اوتورر.
)٧) مارونی قتولكی — روم پاپاسلرندن (ژان مارون) نامنده بر آدم
حضرت (عیسی) علیه السلامده یالكز بر طبیعت الوهیه اولدیغنی ادعا
ایدن (مونوته لیسم) فرقه+سنه طرفدارلق ایتدیكیچون (٤٤٩ م) تاریخنده
پاپانك آفروزندن جبل لبنانه قاچوب اوراده مارونی اعتقادینی اعلان و پك
چوق طرفدارلر پیدا ایلدی و مؤخراًً بو مذهبك اصحابی اون اوچنجی
غراغوار زماننره روما كلیسا سنك بعض آیننی و (١٧٣٦ م و ١١٤٩ ه)
تاریخنده اون ایكنجی (قله مان) زماننده ترانت جمعیتی قرارینی قبول ایله
فتولك آییننی روم قتولكلری كبی طانیمغه مجبور اولدیلر. بونلرك الیوم رئیس
روحانیسی انطاكیه پطریقی عنواننی حائزدر.
)٨) اورتودوقس روس — بونلر دخی مقدما استانبول پطریتخانه+سنی
طانیانلردن ایكن (١٥٨٨ م و ٩٩٧ ه) تاریخنده آیریلوب مسقوه+ده
كندولرینه بر پطریق تعیین ایتدیلر و صكره پطر یقلرینك و طیفه روحانیه+سنه
روسیه چارلرینك نظارت مؤثرە+سنی دخی قبول ایلدیلر. اعتقادجه اصل
اورتودوقسلردن چوقلق فرقلری یوقدر.
)٩) نسطوری فرقه+سی — بو فرته+نك اصحابی حضرت عیسانك
وجود انسانیسی بشقه و بابادن طوغدی دنیلان کلمۀ ازلیه+سی بشقه+در و بونلر
حضرت عیسی وجوده كلدكدنصكر اتحاد ایتمشدر و آله و ابن آله دینلدیكی
تشریف ایچوندر دیرلر و كلدانی كلیساسنی طانیوب روما كلیساسنی طانیمزلر
و پاپاسلرك تأملنی قبول ایتملر.(٤٣١ م و ٤٥١ م و ٥٥٣ م) تاریخلرنده
تشكل ایدن افس و قاضی كویی جمعیتلری بونلرك اعتقادینی رد و روما
كلیساسنه جلب ایچون پك چوق اوغرادیغی حالده+دردنجی نومروده محرر
كلدانیلردن ماعداسنی جلب ایده+مدی. نسطوریلر ایران و موصل و بعض
ممالك كلدانیه+ده بولنورلر.
)١٠) سن طوماس خرستیانلری — نسطوریلرك بر شعبه+سیدر.
بونلر دخی كلدانی كلیساسنی طانیوب پاپاسلرك ازدواجنی قبول ایتملر ایدی
صكره یعنی (١٥٩٩ م و ١٠٠٨ ه) تارمخنده ایچلرندن بعضیلری روما
كلیساسنی طانیمشلردر. اشبو اعتقاد پورتکیزلرك (مالابلر) طرفلرینی
استیلاسی زماننده هند جهتلرنده دخی بولنمش ایدی
)١١) مونوفیزیتلردن (اوتیشست) فرقه+سی — بونلر حضرت
عیسانك حین تجسدنده لاهوت ایله ناسوتی اتحاد ایدوب تماماً لاهوت حكمنه
كیردی و طبیعت بشریه+سی محو اولوب یالكز طبیعت الوهیه+سی قالدی
دیرلر. (اوتیش) کلمه+سنه نظر بیوریله
)١٢) مونوفیزیتلردن (قبط) فرقه+سی — بونلرك اعتقادی دخی
اوتیشستلر كبی اولوب فقط سنت اولمق و دعا اوقویه+جق قدر اسكی قبط
لساننی اوكرنمك كبی عادات قدیمه+لرینی ترك ایتمشلردر. قبطیلر قاهره+ده
اولان پطریقلرینی قدس و اسكندریه پطریق عنوانیله یاد ایدرلر و حبشستان
پطریقلری اشبو قبط پطریقی طرفندن نصب اولنورلر و حبشیلر پطریقلرینه
)ابونا) دیرلر.
)١٣) مونوفیزیتلردن (یعقوبی) فرقه+سی — بونلرك اعتقادی دخی
اوتیشستلر كبیدر فقط یوزلرینه آتش داغیله خاچ رسمی یاپه+رق مخالفلری
اولان ملكائیلردن آیریلورلر. پطریقلری دیار بكردە+در. (یعقوبی)
كلمه+سنه دخی نظر بیوریله
١٤) مونوفیزیتلردن (ارمنی) فرقه+سی — بونلرك اعتقادی دخی
اوتیشستلره یقیندر و استانبولده و قدس شریفده ایكی پطریقلری واردر
و بیوك پطریقلری (آچمیازین)دە+در و حلب و شام سریانی پطریقلری
دخی استانبول پطریقللكی ادارۀ روحانیه+سنه داخلدر و بونلرك اورتودقس
و قتولك آیینلرندن برینه داخل اولمامسی تدقیقات امور مذهبیه ایچون
تشكل ایدن جمعیت رهبانیه+نك دعوتنه ارمنستاندن اعضا كوندره ماملرندن
نشأت ایلدیكی بعض تواریخده كورلمشدر.
)١٥) مونوفیزیتلردن (مونوته لیسم) فرقه+سی — بونلرك اعتقادی
دخی اوتیشستلر كبی اولدیغندن انلرله برلشمشلردر شمدی تفریق
اولنه+مزلر.
)١٦) اونیترلردن (آرییانسم) فرقه+سی — بو فرقه اصحابنك اعتقادی
جناب حقك خالقیتنی و حضرت عیسانك صفات آلهیه+یه مظهریتله برابر
مخلوقیتنی و روح القدس بشقه بر جوهر اولدیغنی اعترافدن عبارتدر.
بو اعتقاد اسكندریه راهبی (آرییوس) معرفتیله ٣٠٠ م) تاریخنده نشر
اولنوب اوچیوز التمش سنه صكره ترك اولندیسه ده مؤخراًً (خصوصی
اونیتر) و (سوسی ین) ناملریله ینه میدانه چقمشدر. (آرییوس)
كلمه+سنه نظر بیوریله .
)١٧) خصوصی اونیتر فرقه+سی — بونلرك اعتقادی دخی (آرییانیسم)
فرقه+سی كبیدر لكن بر مدت ترك اولنوب (١٥٠١ م و ٩٠٧ ه) تاریخنده
وندیك پاپاسلرندن مانطوالی (فرانسوه) معرفتیله و یتمش اوچ سنه صكره
ینه ترك اولنوب مؤخراًً (سوسی ین) نامیله ینه میدانه چیتمشدر.
)١٨) اونیترلردن (آئهتوس) فرقه+سی — بو فرقه (آرییانیسم)
فرقه+سنك بر شعبه+سیدر. بوكا داخل اولنلر حضرت عیسانك جناب
حقه مشلبهتنی كلیاً رد ایدرلر. مؤسمسلری اولان (آئه یوس) انطاكیه+لی
بر راهب ایدی مرقوم (٣٦٧ م) تاریخنده نفی اولنوب ایمپراطورك امریله
ینه عفو و اطلاق و درسمادته جلب اولنمشدر.
) ١٩) اونیترلردن (سوسی ین) فرقه+سی — بو فرقه ١٧ نومروده بیان
اولندیغی اوزره اوچنجی درجه+ده (آرییانیسم) فرقه+سی یرینه ایكی
سوسی ینلر معرفتیله قائم اولمشدر. بونلر حضرت آدمدن موروث كناه
اصلی+یی تطهیر ایچون موضوع دنیلان تعمیدی و مغفرت ذنوب و مقدراتی انكار
ایدرلر و ایتالیاده و پولونیا و اوستریا و انكلتره+ده و امریفای مجتمعه+ده پك چوق
بولنورلر.
)٢٠) اونیترلردن (اونومیت) فرقه+سی — بو فرقه دخی (آرییانیسم)
فرقه+سنك بر شعبه+سیدر لكن حضرت عیسی سائر انبیای بشر كبی دكلدر
و روح قدس یالكز حضرت عیسادن ظهور ایتمشدر دیدكلری ومعجزاتی
و ارواح اعزە+دن استمداد انكار ایتدكلر یچون آیریلولر.
٢١) پروتستنلردن (لوتریه+ن) فرقه+سی — بو فرقه+نك اصحابی
اقانیم ثلثه+یی و تعمیدی تصدیق ایدرلر ایسه ده قداسده آیریلورلر یعنی قتولكلر
و اورتودوقسلر كبی شرابی دم عیسی و اتمکی جسد عیسی ولمق اعتقادیله تناول
ایتمیوب یالكز بر حرمت مخصوصه اولمق اوزره تناول ایدرلر و پاپاسلرك كناه
چیقارمسنی و خفیف كناهلرك تطهیریچون آخرتده جهنمدن بشقه بر مقام
عذاب اعتقادینی و پاپاسلرك مراتب رسومیه+سنی و مجرد قالملرینی و اموال
و املاكه تصرفله اهل دنیا كبی اولملرینی و اموات اعزە+دن استثفاعی و انلرك
مجسم و غیر مجسم تصویرلرینك كلیسالره تعلیقنی قبول ایتمزلر. قتولكلره
قارشو اولان اشبو مذهب (١٥٢٩ م و ٩٣٦ ه) تاریخنده مشهور (لوتر)
معرفتیله احداث اولنمشدر. (لوتر) كلمه+سنه نظر بیوریله.
٢٢) پروتستانلردن (ژوه+نكلی+ین) فرقه+سی. بو فرقه+نك اصحابی
لوتریه+نلر كبی اولوب بعض خصوصده اختلفلری واردر.
٢٣) پروتستانلردن (قالوه+نیست) فرقه+سی — بو فرقه+نك اصحابی
لوتریه نلر كبی پاپاسلرك مراتب رهبانیه+سنی و ارواح اعزه+دن استشفای انكار
و تناول قداسده حضرت عیسانك حضورینی و مقدراتی كاملاً رد ایدرلر
یعنی حرمت ایچون دخی تناول اتمزلر. اشبو (قالوه+نیست)لرك جنوه+ده
بر بیوك كلیساسی و اسویچره و فرانسه و انكلتره و فلمنك و امریقا و مالزیاده پك
چوق مذهبداشلری واردر.
٢٤) پروتستانلردن (لابادی) فرقه+سی — اشبو فرقه+نك مؤسسی
اولان مرقوم (لابادی) ایكنجی مسیحك ورودبنی تبشیره مأمور اولدیغنی
و كندوسی تعمیدجی (یوحنا) ایدوكنی ادعا ایدر ایدی. بونك تأسیس
ایتدیكی اعتقادی قبول ایدن امریقالیلر تعمیدی پك كوچك ایكن یپارلر
و پك بیوك بر عصیان وقوعنده ینه تقدیسه احتیاج كوررلر.
)٢٥) پروتستانلردن (سوپرالاپسر) فرقه+سی — بو فرقه قالوه+نیست
فرقه+سنك بر شعبه+سی ایسه ده بعض مسائلده مخالفتلری واردر ازجمله بونلر
مقدرات ازلیه صحیحدر و حق تعالینك آدم علیه السلامی خلق و جنتدن دنیایه
ارسالی مرحمت و عدالتنی اظهار ایچون ضروریدر دیرلر.
٢٦) پروتستانلردن (ارمینی+ین) فرقه+سی — بونلر (١٦٠٧ م
)و ١٠١٦ ه) تاریخنده (سوپرا لاپسر)لره قارشو ظهور اتمشلر و مقدراتی
انكار و بالجمله توبه+كارلرك مظهر عفو اوله+جقلرینی ادعا ایدوب بر درجه+یه قدر
قالوه نیستلره یاقلاشمشلردر.
)٢٧) پروتستانلردن (پره سبیتریه ن) فرقه+سی — بونلر مراتب
و رسوم رهبانیه+دن هیج برینی قبول ایتمزلر و باش پسقپوس یرینه اسقوچیاده+كی
كلیسا اعضالرینی و انلرك مساوات اوزره قونمش اولان عادات مخصوصه+لرینی
طانورلر. بو كلیسا جنوه+ده اولان (قالوهنیست) كلیساسنه مشابه اوله+رق
(١٥٦٠ م و ٩٦٨ ه)
تاریخنده (ژان قنوقس) معرفتیله انشا اولنمش ایدی.
)٢٨) پروتستانلردن (انكلیقان) فرقه+سی — بو فرقه+یه داخل اولنلر
انكلتره دولنك رسماً بیوك طانیدیغی (پسقپوسی) كلیساسنك آیین و رسوم
رهبانیه+سنی طانیانلردر و بونلرك اعتقادی (قالوه+نیست)لره مطابق اولوب
یالكر رسوم رهبانیه+یی طانیمق خصوصنده ایرلمشلردر انكلیقان كلیساسنك
نظارتی و اصول مذهبیه+نك محافظه+سی و پسقپوسلرینك نصب و تعبینی انكلتره.
قراللرینه مفوضدر اشبو تفویض ماده+سی سكزنجی هانری زماننده باشلایوب
(١٥١٢ م و ٩١٨ ه)
تاریخنده یاپیلان اتحاد دینیه مقاوله+سی اوزرینه تقرر
ایلدی.
)٢٩) پرونستانلردن (پوری تن) فرقه+سی — بونلر انكلیقان
فرقه+سنه قارشو آیین و مراتب رهبانیه+یی و رهبانلرك موسیقی البسه+سی اكتساسنی
تقبیح و مسائل دینیه+ده كندولرنجه قول مختاری التزام و قداس تناولی و پرهیز
و اشارات صلیبیه و دیز چوكمك كبی شیلری رد ایدرك (١٥٦٦ م و ٩٧٢ ه))
تاریختده انكلیقان كلیساسندن آیرلمشلردر.
)٣٠) پروتستانلردن (نون-قونفورمیست) فرقه+سی — بونلر دخی
انكلیقان فرقه+سنه قارشو و (پوری+تن)لرك اعتقادینه مماثل بر اعتقاد ایله
انلرك آیرلدیغی زمان آیرلمشلردر و بو فرقه+یه داخل اولنلر الیوم كیدكلری
كسوۀ مخصوصه+لریله بیلنمكدە+در. و مؤسسی قانتوربری پاپاسلرندن
)ماتیتو باركر)در.
)٣١) پروتستانلردن (ویكله ف) فرقه+سی — بو فرقه+یه داخل اولنلر
دخی قداس تناولنی و پاپاسلرك كناه اقرارینی و تعمیدسز وفات ایدن چوجقلرك
جهنمه ادخال اولنه+جغنی و روم كلیساسنك ریاست مذهبیه+سنی و مراتب
و مراسم رهبانیه+یی و پاپاسلرك اموال و املاكه تصرفنی و قضاته مداخله+سنی
تقبیح ایدرلر. بو اعتقادی (١٢٦٥ م و ٧٦٧ ه) تاریخنده (اوقسفور)
مكتبی ناظری اولوب اطاعتسزلكنه بناء پاپا طرفندن عزل و علیهنه حكم
اولنان (ویكله ف) نام فیلسوف ابداع ایلدی.
)٣٢) پروتستانلردن (لولار) فرقه+سی — بو فرقه+نك رئیسی اولان
مرقوم (لولار) ارواحدن استمداد و استشفاع ماد سی و كلیسالرك رسوم
و اسراری بتون پاپاسلرك اویدرمه+سیدر و نكاحك حكمی یوقدر كبی سوزلر
سویلیه+رك یكرمی بیك قدر شاكرد پیدا ایتدی و ایچلرندن اون ایكیسنی
حواریونه تقلیداً رئیس مذهب یاپوب اپیجه ایشنی صره+سنه قویدی ایسه ده
صوكنی كتوره+مدی و (١٣٢٢ م و ٧٢٣ ه) تاریخنده )قولونیاده یقه+یی
اله ویروب آتشده احراق اولندی.
)٣٣) پروتستانلردن (ژان هوس) فرقه+سی — بونلر دخی (ویكله+ف)لر
اعتقادنده اولوب فضله اوله+رق پاپانك و پاپاسلرك انسانلری دیندن چیقاره
بیلمك اقتدارینی و كناهلری مغفرت ایتمسی و حضرت مریم ایله سائر اعزه+دن
استشفاعی رد و تقیح ایدرلر. اشیو اعتقاد ابداع ایدن (ژان هوس) نام
پاپاس فرانسه+ده تشكل ایدن (قونستانس) جمعیتی قراریله اعدام اولنمشدر.
)طاپوریست)لر دخی بو فرقه+یه منسوبدر.
)٣٤) پروتستانلردن (ژە+روم) فرقه+سی — بو فرقه+نك مؤساسی اولان
مرقوم (ژه روم دوپراغ) بالاده محرر اولان ژان هوسك شاكردی ایدی
استادینك اتهام و اعدامی اثناده قور قوسندن مذهبینی كتم و سكوت ایدوب
بر سنه صكره یعنی (١٤١٦ م و ٨١٩ ه) تاریخنده ینه میدانه چیقارمشدر.
)٣٥) پروتستانلردن (انجیلی ین) فرقه+سی— بو فرقه+نك اصحابی (لوتریه+ن)
لرك بر فرقه+سیله (قالوه+نیست)لرك بر قسمندن مركب بر اعتقاد أوزره+در بو
اعتقاد (١٨١٧ م و ١٢٣٣ ه) تاریخنده المانیاده واقع (ناسو) دوقه+لغی
ممالكدن ظهور ایتمشدر.
)٣٦) آنتوزییاستلردن (وودوا) فرقه+سی — بو فرقه+نك اصحابی
پاپاسلرك احوالنی تقبیح و امور مذهبیه و مراسم سائرە+نك اسكی حالنه ارجاع
و اصلاحنی و کتب دینیه ساده اوله+رق ترجمه اولنوب هركسك اكا مراجعتله
حركت و تطهیر اخلاق ایتمسنی ارزو ایدرلر (پیه ر وودوا) بو مذهبی اون
ایكنجی عصر میلادیده ابداع ایلمشدر و (لیون)ده الیوم معتقدلری
موجوددر. تطهر دعواسنده بولندقلریچون (قاطار) و قناعتكار
اولدقلریچون (لیون فقراسی) ناملریله دخی یاد اولنورلر.
٣٧) آنتوزییاستلردن (قونغره غاسیونالیست) فرقه+سی — بونلر
بالاده محرر اولان (پوری تن)لرك رافضیلریدر انكلترە+ده و امریقاده
بولنورلر.
٣٨) آنتوزییاستلردن (اناباتیست) فرقه+سی — بونلر چوجقلرینی
حد بلوغه وارمدقجه تعمید ایتمزلر و حین ولادتنده تعمیدیله اولسه بلوغنده
ینه تكرار ایدرلر بو مذهب شمدی انكلترە+ده و فلمنكده (پره+سبیتریه+ن) فرقه+سنه
قارتمشدر.
— ٣٩) آنتوزییاستلردن (منونیت) یاخود (باتیست) فرقه+سی
بونلر تعمید خصوصنده (اناباتیست)لره تبعیتله برابر هركسك كتب دینیه+نك
معانیء ظاهره+سندن استنباط ایده+بیلدیكی احكامله حركت ایتمسی لازم
كله+جكنی اساس اعتقاد طوتارلر. اشبو فرقه+نك اصحابی اناباتیستلرله
مصالح بولندقلریچون (پاسیفیك) یعنی صلحپرور نامنی دخی آلمشدر.
٤٠) آنتوزییاستلردن (قاکه+ر) اخوتی— بو اخوتی (١٦٤٧ م و ١٠٥٧ ه)
تاریخنده انكلتره+ده (جورج فوقس) نامنده بر قوندره+جی (محب شركت
خرستیانیه) نامیله تشكیل ایتمشدر. بو فرقه+یه داخل اولنلر كلیسا عاداتدن
اولان عبادات رسمیه و مراتب رهبانیه+یی قبول ایتمزلر و هر انسان روح آلهی
ایله الهام اولنه+بیلور دیه+رك تزییناتدن عاری عبادتخانه+لرینه طوپلانوب جمعیت
خاطر ایله روح القدسك ظهورینه منتظر اولورلر و ایچلرندن بری دترە+یه+رك
كندوسنده بر اثر حس ایتدیكنی یعنی الهام اولندیغنی ایما و درحال قیام ایله بر
چوق شیلر سویلر وجماعتك كافه+سی او سوزلری جان قولاغیله دكلیوب موجبنجه
عمل ایلر. قاکه+رلر محارباته و مسیره+لره كتمزلر و صیادلق و قماربازلق
ایتمزلر و یمین ایتمك عادتلری اولمدیغیچون محكمه+لرده یالكز تصدیق و تکذیبلری
كافی طوتیلور البسه+لری غایت ساده+در ارككلر بیوك كنارلی شابقه
و دوكمه+سز اثواب كیوب قادینلر یشیل پشتمال و سیاه اورتی بورینورلر
و بو حاللرینه بناء پك چوق تحقیر اولنورلر. بونلر فلمنكده و آمریقاده
كثرت اوزرە+در.
) ٤١) آنتوزییاستلردن (كیه تیست) فرقه+سی — بونلر روحك كماله
ایرمسی هر درلو كار و عملی ترك و استراحت و یالكز تفكر ایله اولور دیرلر
و بو تفكری زمان زمان دكیشورلر. اون دردنجی عصرده ظهور ایدن
)آینه روز) هزیشاستلری دخی بونلردندر و بونلر دائما برون و كوبكلرینه
نظر و تفكرله و اون یدنجی عصرده ظهور ایدن (مولنوس)ك طریقداشلری
نفسلرینی بتون بتون كار و عملدن تجرید و استر احتله و حتی خیر و حسناته
و ابنای جنسنه امداد و اعانه+یه بیله یناشمامقله واصل کمال اولورز
اعتقادنده بولنورلر.
٤٢) آنتوزییاستلردن (موراویست) اخوتی — بو اخوت (١٧٢١ م
و ١١٣٤ ه) تاریخندن اولجه اسویچره+ده واقع بال جمعیتی قرارندن استنكافق
ایدنلرك متروك (ژان هوس) اعتقادینی تجدید ایتمسیله میدانه چیقمشدر
و مؤخراًً (هرتهوت)ه كتدكلریچون (هرتهوت) نامنی دخی آلمشلردر
اشبو موراویستلر قداسده حضرت عیسانك یالكز حضور روحانیسنی
تصدیق ایدرلر و برچوق كلمات مرموزه سویلرلر و كتب دینیه+نك كافه+سنه
حرمت ایدرلر و روابط وجدانیه ایله بلا واسطه جناب حقه وصول
ممکندر دیرلر و كناه اصلینك حضرت عیسانك وفاتیله برابر عفو اولدیغنه
ذاهب اولورلر لكن تعیدیده رد ایتمزلر.
٤٣) آنتوزییاستلردن (بیه تیست) یاخود (سپه+نریه+ن) فرقه+سی — بونلر
كافۀ حظوظات نفسانیه+یی ترك و مجاهدات و ریاضات مفرطه+یی التزام یولنده
)قاکه+ر)لره مشابه بر مسلك اتخاذ ایدرك (١٦٨٩ م و ١١٠١ ه) تاریخنده
برلینده میدانه چیقمشلردر.
)٤٤) آنتوزییاستلردن (مه+تودیست) فرقه+سی — بونلر هر اقشام
و صباح بر آچیق میدانه طوپلانوب اوراده (قاکه+ر)لر كبی الهام ایچون
عبادت ایدرلر و بر طاقم صچرایشلر یپارلر و انجیلك قواعدینه تمامیله اعتنا
ایلرلر و ذوقیات و لعبیاتك هیج برینه التفات ایتمزلر و اعتقادات سائرە+لرینی
) ارمینی ین) فرقه+سنه تطبیق ایدرلر. بونلر بو مذهبك ایج یوزینه وقوف
ادعاسیله هر عبادته بر وقت تعین ایلدكلریچون (مه+تودیست) نامنی دخی
آلمشلردر و انكلتره+ده ابتدای ظهورلری (١٧٢٠ م و ١١٣٣ ه) تاریخنده+در.
)٤٥) آنتوزییاستلردن (مورمون) فرقه+سی — بونلر كندولرینی اعزۀ
قیامت عد ایدوب قیامت یقینده قوپه+جقدر دیرلر و چوجقلرینی برنجی
دفعه ماء جاریده تعمید ایدرلر و بینلرنده اشتراك اموال و تعدد زوجاته قائل
اولورلر و میلاددن التی یوز سنه مقدم (سدسیا) نام هود حكمداری زماننده
ظهور ایدن (مورمون) نام پیغمیرك یازمش اولدیغی صحیح تورات معجزه
طریقیله آمریقاده بولندی و بعض علاوه+لرله و بر ملك واسطه+سیله بزه ویرلدی
دیرلر. بو اعتقاد (١٨٢٨ م و ١٢٤٤ ه) تاریخنده (ژوزف اسمیت) معرفتیله
آمریقاده نشر اولنمش و الیوم خیلی طرفدارلری موجود بولنمشدر.
٤٦) آنتوزییاستلردن (سوه+دنبورژی+ین) فرقه+سی — بونلرك رئیسی
اولان (سودنبورغ) (١٧٣٤ م و ١١٤٧ ه) تاریخنده بن الهاماته مظهر
و حضرت عیسانك دیننی احیایه مأمور اولدم دیه+رك حكومتده اولان
مأموریتندن استعفا ایدوب جلب نفوسه باشلادی و شاكردلرینه تحریراً
و شفاهاً ارواح و ملائکه و شیطانلرله سویلشمك اقتدارینی حائز اولدیغنی
و دنیا ایکی اولوب بری دنیای مادی و دیكری دنیای معنوی اولدیغنی و دنیای
مادیده بولنان شیلرك كافه+سی دنیای معنویده دخی بولندیغنی و كتب دینیه+ده
اوچ معنا اولوب برنجیسی معنای طبیعیه ایكنجیسی معنای معنویه اوچنجیسی
معنای سماویه ایدوكنی و كندوسی زماننه قدر مكتوم اولان معنای معنوی+یی
اظهاره حسب المأموریه تشبث ایتدیكنی بیلدیردی. بونك ابداع ایلدیکی
اعتقاده انكلترە+ده و اسوجده و آمریقای جنوبیده و بعض ممالك هندیه+ده
چوق كمسه+لر تابع اولمشدر. كلیسالرینه (قدس جدید) تعبیر ایدرلر.
٤٧) آنتوزییاستلردن (ایقونوقلاست) فرقه+سی — بونلر استانبول
ایمپراطوری (زنون) زماننده یعنی (٤٨٥ م) تاریخنده ظهور و كلیسالرده
موجود اولان پتلری كسر و پتپرستلكه مشابه اولان افعالدن كلیسالری تطهیر
ایدرك اوچیوز اللی یدی سنه پایدار اولدیلر لكن اندن صكره تشكل ایدن
جمعیات رهیانیه+نك اجباریله دیكش طوتدیرە+مدیلر. بونلر اعتقادات
مذهبیدلری اخیراً (وودوا) و (هوسیت) و پروتستانلره انتقال ایتمشدر.
)٤٨) آنتوزییاستلردن (سن ژان) فرقه+سی — بو فرقه+نك اصحابی
یحیی علیه السلامی طانیوب حضرت (عیسی) علیه السلام حقنده الوهیت
تعبیرینی ایتمزلر و جناب حق جسمدر و (جبرائیل) علیه السلام انك
اوغلیدر و حق تعالی بو دنیایی اللی بیك عقول خبیثه معاونتیله یراتمشدر
و ارواح سمانك طبقات مختلفه+سنده ساكندر دیرلر. اشبو (سن ژان)
فرقه+سنه تابع اولنلر برنجی عصر میلادیدن بر زمانه قدر (اردن) نهری
كنارنده بولنورلر ایدی شمدی بصره حوالیسنده پک آزی موجوددر.
) ٤٩) آنتوزییاستلردن (آبیونیت) فرقه+سی — بونلرك رئیسی اولان
)آبیون) نام یهودی حضرت عیسی حقنده سویلنان الوهیت تعبیرینی رد
ایدر و یالكز متی انجیلنی تصدیق ایدوب قصورلرینی انكار ایلر و مذهب
خرستیانیه+یی مذهب یهودیه+یه قاریشدیرمق غیرتنده بولنور ایدی. (یوحنا)
انجیلنی بونی و بونك اعتقادینه داخل اولنلری ردایچون یازمشدر.
)٥٠) خارجیلردن (سمعانی) فرقه+سی — بو فرقه+نك رئیسی اولان
) سمعون) نام یهودی حواریون زماننده بعض كراماته مقتدر اولمق ایچون
رئیس حواریون (پتروس)ه اقچه وعد ایلدیككندن طرد و لعن اولنمشیدی
مرقوم بو معامله+دن دلكیر اوله+رق خرستیانلق علیهنه قیام و بعض ممالكه
و ایتالیایه عزیمت ایدوب كندوسی اللهك اوغلی اولدیغنی و یاننده اولان
بر قاری عقل اولك مجدی ایدوكنی اعلان و چوق ساده دللری اضلال ایلدی
و بركون سحر ایله سمایه عروج ایده+جكم دیر ایكن آتلادیغی محلدن دوشوب
ایاغی قیرلدی.
) ٥١) خارجیلردن (آپولونیوس دوتان) فرقه+سی — بونلرك رئیسی
اولان مرقوم اپولونیوس حكم (فیثاغورس)ك بعض عقائدینه تابع اوله+رق
)افس) و (انطاکیه) و (هندستان) و (یونانستان) طرفلرینی طولاشوب
ابداع ایلدیکی اعتقادی نشر ایلدی و ایتالیادن طرد اولندیغنه بناء ینه افسه
عودت و بر مكتب كشادیله عقائد حكمیه+سنی تدریس ایدوب (٩٧ م) تاریخنده
آخرته كتدی. بونلر حقنده خوارق العاده شیلر بیان ایدرلر و بعضاً
غرائبدن دخی خبر ویرر ایدی دیرلر.
٥٢) خارجیلردن (مه ناندر) فرقه+سی بو فرقه سمعانیلرك بر
شعبه+سیدر لکن مؤسسی اولان مرقوم (مه ناندر) نبوت دعواسنه قدر
چیقشمش ایدی.
)٥٣) خارجیلردن (مانه+س) فرقه+سی — بو فرقه+یه تابع اولنلرك
اعتقادی مجوسیلردن النمش بر اعتقاد اولدیغندن معهود (مانی)یه نسبت
اولنمش و بر مدت منقرض اولدقلری حالده اون و اون برنجی عصر میلادیده
)پولیس ین) نامیله ینه میدانه چیقمشلردر. (مانی) كلمه+سنه نظر بیوریله .
) ٥٤) خارجیلردن (ساپه+لین) فرقه+سی — بونلر اقانیم ثلثه اوچ
مبدأدر و بری (خلق) دیكری (تخلیص) اوچنجیسی (مغفرت)در دیرلر.
٥٥) خارجیلردن (دوناتس) فرقه+سی — بو فرقه آقریقاده (٣٠٥ م))
تاریخنده ظهور ایتمش و مؤسسی اولان مرقوم (دونات) ظالم (دییوقلتین)
زماننده كتب و اشیای مقدسه+یی پتپرستلره ویرنلرك جماعته قبول اولنماملرینه
دیانةً قرار ویرمشدر.
)٥٦) خارجیلردن (په لاز) فرقه+سی — بونلر انسان كندو اختیاریله
كناه ایتمامكه مقتدردر و ذاتاً معصوم طوغدیغندن تعمیده لزوم یوقدر
دیرلر. بو اعتقاد (٤٧١ م) تاریخنده تونس جمعیت رهبانیه+سی طرفندن
رد اولندیغی حالده طرفدارلرینك ثباتیله التی یوز تاریخنه قدر دوام ایدوب
صكره منقرض اولمشدر.
)٥٧) خارجیلردن (ویژیلانس) فرقه+سی — بونلر ارواح اعزە+یه تعظیمی
و پرهیزی و پاپاسلرك مجرد قالمسنی قبول ایتمزلر.
)٥٨) خارجیلردن (بوغومیل) فرقه+سی — بو فرقه+نك اصحمابی اورتو
دوقسلرك رافضیسی دیمكدر بونلر اقانیم ثلثه+یی و حضرت عیسانك بعده
دیرلدیكنی و كلیسانك اکثر آیینلرینی رد ایدوب یالكز حضرت عیسی بابامزدر
دعاسنی قبول ایدرلر رأسلری اولان (حكیم بارل) (١١١٨ م و ٥١٢ ه))
تاریخنده استانبولده احراق اولنمش و اعتقاد مذكور قطعیاً یساغ ایدلمش
اولدیغی حالده اوتوز ایكی سنه صكره (مارتهن) نامنده بر پاپاس معرفتیله
روسیه+ده ینه میدانه چیقمشدر. اولوقت بو اعتقادی قبول ایدنلر هر
ایشدن فراغت ایدرلر ایدی.
) ٥٩) خارجیلردن (بازیلیت) فرقه+سی. بازیل كلمه+سنه نظر بیوریله.
٦٠) خارجیلردن (سه رنت) فرقه+سی — بونلرك رئیسی اللی نومروده
محرر اولان سمعونك شاكردی ایدی اعتقادیده آنك اعتقادی كبیدر.
) ٦١) خارجیلردن (دوزیته) فرقه+سی — بو فرقه+نك رئیسی اولان
مرقوم دوزیته حواریون زماننده ظهور ایدوب حضرت عیسی بنم دیه+رك
دعوایه قالقشمش و بر طاقم جهلایی باشنه طوپلایوب سنت اولملرینی و پرهیز
ایتملرینی و حال تردده بولنملرینی امر ایتمش و نهایت یهودیلردن قاچوب و بر
مغاره+یه قپانوب اوراده آجلقدن و وفات ایلمشدر.
٦٢) خارجیلردن (مارسیون) فرقه+سی بونلرك رئیسی اولان
مرقوم مارسیون ایکی مبدأ اثبات ایدر و برینه خالق خیر تسمیه ایدرك
ارواحك بوندن ظهورینی و دیكرینه خالق شر تسمیه ایدرك اجسامك
بوندن ظهورینی ادعا ایلر و شریعت قدیمه+یی خالق شردن و شریعت جدیده+یی خالق
خیردن چیقارر و انجیل شریفك و پاولوس رسائلنك قسم اعظمنی
چوریدر ایدی. ایرانده و سوریه و مصر و ایتالیاده حالا معتقدلری
موجوددر مرقوم بر قزك بكرینی ازاله ایتدیكنه بناء پاپاسلقدن طرد اولندقدن
صكره بو مذهبی اختراع ایتدی دیرلر.
)٦٣) خارجیلردن (سه ردون) فرقه+سی. بونلر دخی ایكی مبدأ اثبات
و انجیل شریفك قسم اعظمنی انكار ایدرلر و حضرت عیسانك یالكز بر وجود
وهمیسی واردر دیرلر ایدی.
) ٦٤) خارجیلردن (باردزان) فرقه+سی — بونلرك اللی اوچ نومروده
محرر مجوسی (مانه س)ك اعتقادینه قریب بر اعتقادی وار ایدی.
)٦٥) خارجیلردن (تاسی ین) فرقه+سی — بو فرقه+نك رئیسی اولان
مرقوم (تاسی) (١٧٢ م) تاریخنده ظهور ایتمش و شرب خمر و ازدواجی
شرائط مذهبیه+دن اولمی اوزر. منع ایلمش ایدی.
٦٦) خارجیلردن (ولانتهن) فرقه+سی — بو فرقه+نك رئیسی اولان
مرقوم (والانت) قتولكلر و بازیلیتلر ایله فلاسفه اعتقاداتنی یكدیكرینه مزج
و برطاقم شیلر علاوه ایدرك میدانه بر غریب اعتقاد چیقاردی. بونك
اعتقادنجه بری مرئی و دیكری غیر مرئی ایکی دنیا وار ایمش و د دنیای غیر
مرئیه بر مسافه غیر متناهیه منوره اولوب بونك خالقی اولان حقدن روح
و حقانیت و کلمه و حیات و دین و كلیسا كبی اوتوز عدد جوهر لاهوتیء
ابدی ظهوره كلمش و دنیای مرئیه غیر كامله (دمیورژ) نامنده بر خالق معرفتیله
خلق اولنمش ایمش. بواعتقادك مصرده و بعض ممالك شرقیه+ده خیلی
طرفدارلری واردر و مرقومك وفاتی (١٦١ م) تاریخنده+در.
٦٧) خارجیلردن (قارپوقرات) فرقه+سی — بونلر حضرت
)عیسی) علیه السلامه حاشا سحربازلق اسناد ایدرلر و عبادات
جسمانیه+نك كافه+سی بیهوده شیلردر انسان ذوقنی اجرا ایتملیدر دیرلر ایدی
)٦٨) خارجیلردن (دوسهت) فرقه+سی — بونلر حضرت
عیسانك نصل كه كوریبنور ایسه هركس كبی بر جسدی اولدیغنی و وفاتی
دخی كورندیكی كبی اولوب بشقه اذا و جفا كورمدیكنی سویلرلر.
)٦٩) خارجیلردن (دولسی نیست) فرقه+سی — بو فرقه+نك رئیسی
روح القدس بیك اوچیوز تاریخ میلادیسندن صكره سلطنته باشلادی
بناء علیه پایا حصرت عیسانك وكالتندن دوشدی دیر ایدی مرقومك
بو ادعاسی و اختراع ایتدیكی عقائد سائره+سی (١٣٠٧ م و ٧٠٧ ه) تاریخنده
پاپا بشنجی (قله مان) طرفندن رد اولنوب كندوسی زوجه+سیله برابر آتشه اتلمشدر.
) ٧٠) خارجیلردن (مونتاننست) فرقه+سی — بو فرقه+نك رئیسی
اولان مرقوم (مونتانوس) (٢١٢ م) تاریخنده ظهور و نبوت دعواسنه
قیام ایدوب بن كلیسایی یكیدن پیدا ایتمكه و بر مكمل شریعت یاپمغه مأمور
اولدم دیدی و پك چوق معتقد و طرفدار پیدا ایتدی و اختراع ایلدیكی
مذهب خیلی ممالكه منتشر اولدی.
)٧١) خارجیلردن (ئی+اون) فرقه+سی — بونرك رئیسی اولان
مرقوم (ئی+اون) بن اللهك اوغلی+یم دیه+رك برچوق حمقایی باشنه
طوپلایوب بیوك بیوك اختلالاته سبب اولدی و عاقبت (١١٤٨ م و ٥٤٣ ه))
تاریخنده یقایی اله ویروب حبسخانه+ده وفات ایلدی.
٧٢) خارجیلردن (غونوسنیی) فرقه+سی — بو فرقه+نك اصحابی
وحی و الهاماتك صحتنی انكار و كتب دینیه+ده مسطور اولان احكامك غیر
كافی اولدیغنی و الوهیت و حقایق اشیایه انجق كندولری واقف ایدوكنی
و بو کماله منشأ نوع بشرك مافوقنه اطلاع ایله واصل اولدقلرینی ادعا ایدرلر
و هرشیء یرادان بر خالقدن ماعدا اوچ اصل اثبات ایدوب بونلرك برنجیسی
)ماده) ایكنجیسی دنیایی ایجاد ایدن (دمیررژ) اوچنجیسی ازاله
شروره مأمور اولان (حضرت عیسی)در دیرلر و بو سوزلرك اراسنه
علوم فلسفه+دن برچوق سوزلر قارشدیررلر ایدی.