Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

ساعت

ساعت — زمانی مساحه ایتمكه و وقتی بیلمكه محصوص آلتلرک اسمیدر. بونك قدیمدنبرو نوعلری پك چوق ایسه ده شمدی قوللانیلان نوعلری ( آصمه) ( یایلی ) (الكتریق ) ساعتلرندن عبارتدر آصمه ساعتلرده محرك مقره+یه صارلمش بر ایپك اوجنه مربوط ثقلتدن عبارت اولوب مذكور ایپك دیكر اوجنه ایپی كركی طوته+بیله+جك قدر كوچك بر ثقلت تعلیق اولنور ایمدی اكر ایپ كندو حالنه براغیلور ایسه جسم معلق كندو ثقلتیله و سرعت متزایده اوزره سقوط ایتمك لازم كلور ایسه+ده رقاصك مجهز اولدیغی چاپه تعبیر اولنان پارچه كندو حركت رقصیه+سیله جسم ثقیلی بر مسافۀ جزئیه قطع ایدر ایتمز توقیف ایدر و ینه جسم ثقیل چاپه تأثیرندن قورتیلنجه سقوطه بدأ و اولكی قدر بر مسافۀ سقوطیه قطع ایدنجه عین تأثیر تحتنده توقفه محبور اولور و بویله+جه حصوله كلان و زمانلری مساوی سقوط حركتلری چرخلر واسطه+سیله بر (قادران )ه مربوط ابره+لره نقل اولنه+رق تعداد اولنور.
یایلی ساعتلرده ایسه محرك خدمتی بوكلمش و غایت آلستیقی اولدیغندن آزر آزر آچلمغه صالح بر یایه كوردیریلور. اصمه ساعتلر علی روایةً شرقده یعنی بغدادده اختراع اولنمشدر اوروپاده (ژریر) نام پاپا ثقلتی ایلك[ دفعه ساعته تطبیق ایتمش اولدیغندن اون التنجی عصر میلادی+یه قدر قوللانلمش اولان و (اشاپمان) دنیلان پارچه+نكده موجدی مومی الیه— اولمق احتماله قریبدر حالبوكه اون ایكنجی عصر ابتدالرنده موجودیتی تاریخجه ثابت اولان چالارلرك موجدی مضبوط دكلدر (١٤٨٣ م و ٨٨٨ ه) تاریخنده ساعتجیلكلك علم هیئت حساباتنه تطبیقنه باشلا نمسی— سرعتله ترقئ اصلاحنه سبب مستقل اولدی. ساعت فابریقه+لری كثرت اوزره پارس لوندره جنوه+ده بولنور و تخته ساعتلرك اك مشهوری فرانسه+ده قره اورمانده یاپیلور. حتی بونلرك منبهلی دنیلان نوعی بیله یاپلمقدە در طربزون ولایتی ملحقاتندن (اوف) قضاسنده دخی شمشیر اغاجندن ساعتلر اعمال ایدیلور ایدی. ( الكتریق ساعتی ) از بر مدتدنبرو ایجاد اولنمشدر. بونلرده محرك غایت صنعتلی ترتیبات ایله رقاصی تحریك ایدن (الكتروامان) یعنی الكتریق مقناطیسیدر. رقاص حركتی و+اسطه+سیله تباعدنده تماس معدنی زائل و او جهتله جریان الكتریق منقطع اولوب تكرار محل اصلیسنه رجعتله تماس معدنی حصوله كله+رك جریان الكتریق تجدد ایتمکله الكتریقک اعطا ایلدیكی قوۀ دافعه رقاصی ابعاد ایدر و بو صورتله قواعد حسابیە یه توفیقاً تحصل ایدن ایكی حركت (بالانسیه) تعبیر اولنان پارچە+یه بر حركت رقصیۀ منتظمه نقل ایلر. الكتریق ساعتلر+ینك بر طاقمنده دخی الكتریق مقناطیسی ایله (ته تك) حركتی واسطه+سیله (بالانسیه) پارچه+سنه بر حركت دفعیه ویره+جك اولان یایك قولنك ارتباطی قطع ایدیلور. الكتریق ساعتلرینك فائده+سی تلغراف تللری واسطه+سیله بر چوق قادرانلره نقل حركت ایدرك عین زمانی اشعاردر نتكم اكثر شمندوفرلرده بونوع ساعتلر قوللانیلور