Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

صدا
Seda

صدا — بر جسم الاستیقی+یه ویرلان حركت اهتزازیه+نك جسم مذكوری محیط اولان مادۀ سیاله+یه انتقال و سیالۀ مذكوره واسطه+سیله ده. آلت سمعه ایصال اولنمسندن عبارت بر اثردر. صدا خكمت طبیعیە+نك باشلجه قسملرندن عبارت اولوب ریاضی حكمی موسیقی شعبه+لرینه منقسمدر. صدا هوا مایعات الاستیقی اجسام واسطە+سیله منتشر اولوب هواسی تخلیه اولنمش محلده منتشر اوله+مز. متصوت بر جسمه ضرب اولننجه جسم مذكورك جزؤ فردلرنده حصوله كلان بر حركت اهتزازیه ویا تلاطمیه+دن جسم مذكوری محیط اولان هوا حصه+دار اولە+رق جسم مذكوری محیط اولان قسمنده اهتزازات حصوله كتورر و مزكور اهتزازات متحد المركز هوا طبقه+لریله مسافات بعیدە+یه انتقال ایدر و عضو سمعه واصل اولور. راكد هوا دروننده صدانك بر ثانیه+ده سرعتی ٣٤٠ و صو دروننده ١٤٣٥ ذراعدر. اوزاقدن آتیلان بر طوپ ویا تفنك پاتلادیغی آنده ساعته باقیلوب صدانك وصولنه قدر اولان عدد ثایه ضبط و عدد مذكور ۳۴۰ ایله ضرب اولنور ایسه حاصل ضرب تقریبی اولە+رق طوپك بولندیغی مسافه اولور. محالف ویاخود موافق هوا و صغوق ویا صیجاق سرعت صدایی تعدیل ایدر. اهتزازات صوتیه اثنای انتقاللرنده بر مانعه تصادف ایدنجه الاستتیقی جسملر كبی زاویۀ ورود زاویۀ انعكاسه مساوی اولە+رق عكس ایدوب عكس صدا دنیلان اثرلری وجوده كتوررلر. خطوط شعاعیە+یی عكس ایتدیره+رك بر یره جمع ممكن اولدیغی كبی خطوط صدائیه+نك دخی قطع مکافی سطحلردن عكس ایتدیرە+رك بر یره جمعی ممكندر. متقدمین حكما صدانك یالكز فن موسیقی+یه عائد قسمنی نظر دقته الوب ریاضی و حكمت طبیعیه+یه متعلق جهتلرینی بر درجه+یه قدر اهمال ایتمشلرایدی (فثاغورث) متهزز تللرك طوللری بیننده موجود نسبتی بولدیس ده اصل صدایه دائر كشفیاتك ترقیسی اون التنجی عصردن بدأ ایدر. عصر مذكورده (بافون) نام ذات صدانك انتشار و عكسنی بیلورایدیسە ده بو ایکی اثرك تابع اولدقری قوانینی بیلمز ایدی مؤخراًً (سووور) نامنده بری بونلرك اهتزازی قوانیننی كشف و آلات موسیقیه+یه تطبیقنی اجرا ایلدی و (۱۸۰۹ م و ۱۲۲۴ ه)ده دخی الاستیقی سطحلرك اهتزاز قانونلری كشف و برچوق ترقیات وجوده كتورلدی.