Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

زجل
Zecel

زجل — فتح زا و جیم ایله صوت و آواز و فتح زا و كسر جیم ایله صوت صاحبی یعنی سسلی اولان شیدر زجل انواع اشعاردن بری اولوب لفظ و مفهوم جهتلریله بش قسمه منقسمدر یعنی مفهوم نظم غزل و بهاریه و خمریه و شكوای عاشقانه+دن عبارت اولورسه (زجل) و كذلك مفهومی هزلیات و خلاعه كبی شیلر بولنورسه (بلیق) و ینه مفهومی هجو اولورسه (فرقی) و بعض الفاظی اعرابلی و بعضیسی ملحون اولورسه (مزیلح) و حكمت و موعظه+یی ناطق اولورسه تفعیلدن اسم فاعل صیغه+سیله (مكفر) دیرلر. ابتدا اندلسده عربلر اعراب و بنایه باقمیه+رق اصطلاحات بلده+یه مناسب سوزلرله نظملر سویلیوب مناسبت مذكورە+یه بناءً بوكا (زجل) تسمیه ایلدیلر یاخود مقاطع و اوزانی و لزوم قوافیسی سهل الفهم و اصول موسیقی+یه زیاده موافق اولوب انكله تغنی و اظهار صوت اولدیغندن (زجل) دیدیلر قهوه خانه و مسیره+لرمزده اقلی درت و اکثری اون ایكی سبب خفیفی حاوی بولنان مصراعلر ایله چارشو و پازارده جاری اولان لاقردیلر و بوزقجیلرك غلطان اوزره دوزدكلری و انكله چالوب چاغردقلری دیش و مانی و شرقی و تركی نظائر زجلیه+دندر. اشبو زجل عربلرك (موشح) اسلوبی كبی بش و یدی و طقوز بیته قدر قافیۀ واحده ایله ابیات اصلیه+دن عبارت اولوب قوافیء مطلوبۀ سائره+ده اوچر مصراع الحاق اولنور و اك قیصه اوزانده دخی نظم ایدیلور بعضیلری زجلده بر وزن اختراع ایتمشلردركه و هلۀ اولاده سامع انی بر ویاخود ایكی قافیه+لو بر بیت ظن ایدر ولدی التقطیع التی قافیه+دن مركب اولدیغی اكلشیلور. اهل زجلك حروفی تزیید و تنقیص و معربی سبب جزم اولمدیغی حالده تجزیم ایتمك اصطلاحلرندندر. حتی اعلامدن ابو بكر بن قرمان قرطبی لحن زجل اعتراض واردینه جواباً (لقد جردته من الاعراب. كمانجردالسیف عن القراب) بیتنی انشاد ایلیوب زبان اعتراضی كسمشدر فصحای عرب و فضلای اهل ادب بر زمان اشبو نظم زجل ایله امتحان اولنورلر ایدی. )حلف غبار)ك نعت نبوی+یی متضمن یازدیغی غزل كونه زجلدندر ) قل لغزلان وادی مصر والشام. یقصر و اذالنفار. لهم اجعل حشاتی مرعا. وفوأدی قفار) )مصر و الشام فیهاملاح اقمار. بالمحاسن تسود) )ذا ابیض احمر و ذا ملیع اسمر. لوعیون نجل سود) )ذاغزال صاریفوق علی الغزلان. ویصید الاسود)



Daha fazla bilgi için: TDV İslâm Ansiklopedisi