لغات تاریخیه و جغرافیه

Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

رقاص

Rakkas

رقاص — معلق و حركت رقصیه ایله متحرك ثقلته اطلاق اولنور حكمت طبیعیه+ده ماده+دن عاری بر خیط موهومك اوجنه مربوط ثقلته (رقاص بسیط) و افقی بر محور اطرافنده متحرك اجسام ثقیله+یه (رقاص مركب) دنیلور و محور ثابته (مركز حركت) و (مركز تعلیق) و رقاصك كیدوب كلمه حركتنه (حركت رقصیه) و رسم ایلدیكی قوسه (سعۀ رقص) تعبیر اولنور. رقاصلر حالی اوزره ترك اولننجه شاقول استقامتنی كوسترمك و شاقول استقامتندن ایریلوبده دفع ایدلمكسزین حالی اوزره براغیلنجه بر مستویده رقصلر اجرا ایتمك خاصه+لریله متصفدرلر. بسیط رقاصلرك حركت رقصیه+لری اوچ قانونه تابعدر (١) غایت اصغر رقصلرك مدتی سعه+یه غیر تابیعدر یعنی رقصلر عینی زمانده اجرا اولنور شو قدركه سعۀ رقص او درجه+یی تجاوز ایدنجه مدت رقصلر بیننده+كی فرق زیاده+لشور (٢) جسم ثقیلك شكلی بر نقطه+سندن بر خیط ایله آصلمش كله شكلنده اولنجه مدت رقصلر جسمك ثقلتیله جوهرینك جنسنه غیر تابعدرلر (٣) مدت رقصلر رقاصلرك طوللرینك جذر مربعلریله متناسب اولورلر یعنی بالفرض طوللری ١ ,٤ ,٩ عددلری نسبتنده اولمق اوزره اوچ دانه رقاص یاپلسه بونلرك مدت رقصلری ١ , ٣, ٢ نسبتنده اولور شدت جاذبۀ ارض محیط ایله قطر بیننده+كی نسبت تقریبیه مربعنك رصد اولنان بر رقاصك طولیله حاصل ضربنك بر سعۀ رقص مدتی مربعیله تقسیمی خارج قسمتنه مساوی اولدیغی فن ماكنه+ده اثبات اولنمش و ثانیه رقاصلرینك طوللری كرۀ ارضك نقاط مختلفه+سیچون آیرو آیرو اولمق لازم كله+جی یعنی قطبلرده طول رقاص اوزون و خط استوا جوارنده قیصه اولمق اقتضا ایده+جكی تجربةً ثابت اولمشدر. ساعتلرك حركتنی تنظیم ایچون قوللانیلان رقاصلر ثقیل بر عدس ایله بر اوجی مذكور عدسه مربوط دیكر اوجی چلیك و مجلا بر لوحه اوزرینه موضوع تیمور تلدن عبارتدر اشبو رقاصلر ساعتلرده جسم ثقیل و یای ایله تحریك اولنمش بر چرخك دیشلری اره+سنه كیرە+رك چرخك حركتنی تعطیل ایدن و (انقرده شاپمان) دنیلان بر پارچه ایله مجهزدرلر لكن معادن حرارتله منبسط و برودتله منقبض اولدیغنه مبنی رقاصلر یازین اوزایوب قیشین قیصالمغله حركتلریده بالطبع قیشین سرعت پیدا ایدرك ساعتلرك حركتلرنده مطلوب اولان انتظام بولنه+مدیغندن بو مخدوری دفع ایچون (قومپانساتور) تعبیر اولنان رقاصلر ایجاد اولنمشدر شمدی بونلرك اك زیاده مستعمل اولانی قوۀ انبساطیه+لری مختلف معدنی چبوقلرله یاپیلانلردر مذكور چبوقلر برینك انبساطیله مركز تعلیقی تبدیل محل ایده+جكی صره+ده دیكر بر چبوغك انبساط معكوسیله اولكینك مركز تعلیق اوزرینه اولان تأثیری تعدیل اولنمش اولور. بونلرك جیوه+لیلرنده چبوق بللوردن یاپیلوب عدس یرینه ده جیوه ایله مملو بللور اسطوانه قونمش اولدیغندن جیوه انبساطیله بللورك تأثیر انیساطیسنی تعدیل ایدر. مشاهیر حكمادن (غالیله) سقوط اجسام قانونلرینی كشف ایلدیكی صرە+ده رقاص قانونلرینك اساسنی دخی بوله+رق مساحۀ زمانه تطبیق ایتمشدر و (فوقولت) نامنده بری رقاص واسطه+سیله ارضك حركت محوریه یعنی حركت یومیه+سنی ارائه ایلمشدر. )رقاص قوا) طوپجیلقده باروتك قوتیله مرمیاتك سرعت اولیسنی حسابه ًمخصوص بر آلتدر (١٧٠٧ م و ١١١٩ ه)ده اختراع اولندی و مؤخرا پك چوق تنوع ایلدی حتی (١٨٤٠ م و ١٢٥٦ ه)ده بو آلتلرك الكتریق مقناطیسیله حركت ایدن نوعلری یاپلدی.