Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

خط
Hat

خط — سنوحات فكریه+یی حروف مرتبه ویا اشارات مرئیه ایله كوسترمكه مخصوص واسطه+یه اطلاق اولنور بو بابده شمدی+یه قدر قوللانیلان ایكی نوع خطدن برنجیسی سنوحات فكریه+یی بالذات كوسترن ایكنجیسی (خط صوتی) یعنی كلمه+لری تركیب ایدن اصواتی بیلدیرندركه ملل قدیمه حروفیله اشارات جبریه برنجی نوعدن و الان هر لسانده مستعمل اولان حروف هجا ایكنجی نوعدندر. و شمدیكی كوریلان (خطوط صوتیه)یه تحویلی ایسه برچوق اصلاحات نتیجه+سیدر. ملل قدیمه+نك استعمال ایلدكلری خطوط اوچ نوع ایدی برنجیسی میلاد عیسی علیه السلامدن طقوز عصر مقدم تورانیلر طرفندن ایجاد اولنوب آثوریلر ایله مدیالیلر و كلدانیلرك قوللاندقلری خط ایدی بوده اول امرده هرشیئه تخصیص اولنمش بر طاقم اشكال ترسیمندن باشلایوب صكره+لری اشكال مذكوره یرینه درلو درلو چیزكیلر و دها صكرە+لری (كوشه+لی خط) دنیلان چیزكلی شكللر ایجاد اولنمش اولوب فقط بونلرك كیمی مطلوب اولان شییء كوسترر یاخود شییء مطلوبی افاده ایدر بر اشارتدن و كیمی بر هجایی اشعار ایدر علامتدن عبارت ایدی ایرانیلرده مستعمل اولان نوعی هجا اشعار ایدنلردن ایدی مصرلیلرك خطی دخی بالاده محرر اولدیغی وجهله اولوب فقط فنیكه+لولر مصرلولرك استعمال ایلدكلری اشاراتدن بر طاقمنی حروف صوتیه و دیكر طاقمنی حروف غیر صوتیه اعتبار ایدرك یكرمی ایكی حرفلی بر الف با ترتیب ایلدیلر فنیكه+لولرك اطراف ممالك ایله معامله+لری زیاده اولدیغندن بو اصوللری هر طرفه منتشر اولمغه سبب اولدی و اك اول عبرانیلر صكره اسپانیوللر ایله روملر و ایتالیانلر و اسلاولر الوب خطلرینی تعدیل و اصلاح ایدیلر. اولوقت ذكر اولنان چیزكلری مثلث الشكل بر قلم ایله یومشاق كیل لوحه+لر اوزرینه چیزوب قوریدیرلر ایدی. رومالیلر دخی (سنیل) تعبیر ایتدكلری قلملر ایله سطحلرینه بالمومی طلا اولنمش تحته لوحه+لر اوزرینه اولدقجه سرعتلی یازارلر و مكاتیب و اثار قلمیه+لرینی (پاپیروس) دیدكلری كاغد یاخود ترشه اوزرینه تحریر و حفظ ایدرلر ایدی. خطوط قدیمه+نك حضرت ادم و شیت و نوح و ابراهیم و موسی و اسحق علیهم السلامه و سائره+یه نسبتله وضع اولنان اسملری و بونلرك و وقتیله عزایم و علم كیمیا و روحانیاتده قوللانیلان حروف مخصوصه و شكللری تواریخ و بعض كتب قدیمه و اثار عتیقه+ده كوریلییور چوغنك معنا و مطلوبی هنوز استخراج اولنه+مامقدە+در. )ابن عباس) رضی الله عندن روایت اولدیغنه كوره خط عربی+یی طی قبیله+سندن اوچ كمسه اختراع ایتدی برنجی (مرار) اشكال حروف عربیه+یی وضع ایكنجی (اسلم) بعض حروفی وصل و بعضیسنی فصل ایلدی اوچنجی (عامر) دخی نقطه+لری یاپدی. دیكر روایته كوره خط عربی+یی ابتدا یازان (حمیر بن سباء)در. بعضیلری نقطه و حركه وضعنی حضرت (علی) كرم الله وجهه تلقینیله (ابو اسود دئلی)یه و كیمی دخی حجاجه اسناد ایدرلر. حسن بصریدن صكره یعنی بنی امیه زماننده اقلام اربعه+یی بربرندن استخراج خطاط مشهور (قطبه)در بوندن صكره ملوك عباسیه+دن منصور و مهدی زمانلرنده ظهور ایدن خطاط مشهور (اسحق بن حماد) خطوط اصلیۀ موزونه دنیلان اون بر قلمی تشكیل ایلدی كه شونلردر. ١ قلم سجلات ٢ قلم دیباج ٣ قلم طومار كبیر ٤ قلم ثلثین ٥ قلم زنبور ٦ قلم مفتح ٧ قلم حرم ٨ قلم موا مرات ٩ قلم عهود ١٠ قلم قصص ١١ قلم حرفاج مؤخراً هاشمیون دورنده (عراقی) دنیلان خط ظهوره كلوب مأمون عصرنده دخی ابراهیم الشجرینك شاكردی (احول) رسوم و قوانین خطه دائر باب باب بحثلر یازدی بعده قلم مربع و قلم )نساخ) میدانه چیقدی و ذوالریاستین (فضل بن سهل) نام ذات (قلم ریاستی) اختراع ایلدی و دها صكره (ابو علی محمد بن مقله) خط كوفی+یی ثلث و نسخ دیدیكمز طریقه دوكدی (محمد بن مقله) كلمه+سنه نظر بیوریله . ابن مقله+دن صكره كلوب اصلاح خطوطه همتله شهرت بولان ذوات مشهوره دخی بروجه آتی صره+سیله بیان اولنور. ١ ابن مقاله+نك شاكردی حسن المرزبانی ٢ حسن المرزبانك شاكردی محمد بن اسد ٣ محمد بن اسدك شاكردی ابن بواب علی بن هلال (علی كلمه+سنه نظر بیوریله) ٤ یاقوت مستعصمی بو نامده اوچ ذات واردر (یاقوت كلمه+سنه نطر بیوریل) ٥ ابن خازن بغدادی واضع رقعه و توقیع ٦ خواجه ابو العال واضع تعلیق ٧ سید حیدر یاقوتك شاكردی ٨ عبدالله الصیرفی سید حیدرك چراغی ٩ خیرالدین صیرفینك چراغی ١٠ خواجه میر علی واضع نستعلیق لفبی واضع ١١ حمدالله المعروف بابن الشیخ ١٢ دامادی شكرالله ١٣ اوغلی مصطفی دده ١٤ حفیدی محمد دده ١٥ دیكری درویش محمد ١٦ حسن الاسكداری درویش محمدك چراغی ١٧ خالد ارضرومی حسن الاسكدارینك چراغی ١٨ نفیرزاده سید اسماعل خالدك چراغی ١٩ درویش علی خالدك چراغی ٢٠ صویولجی زاده نفیرزاده ایله درویش علینك چراغی ٢١ اغا قپولی اسماعیل درویش علینك چراغی ٢٢ حافظ عثمان نفیرزاده و صویولجی زاده+نك چراغی ٢٣ اسماعیل زهدی اغاقپولینك چراغی ٢٤ یدی قوله+لی حافظ عثمان چراغی ٢٥ كاتب زاده مصطفی افندی اسماعیل زهدینك چراغی ٢٦ اكری قپولی محمد راسم افندی یدی فوله+لینك چراغی (اكری) كلمه+سنه نظر بیوریله . (الی اخره)



Daha fazla bilgi için: TDV İslâm Ansiklopedisi