حروف (علم الحروف و الاسماء) — شیخ داود انطاكی قولنجه بو علم خواص حروف مفرده و مركبه+دن باحث و موضوعی حروف هجا و ماده+سی اوفاق و تراكیب و صورتی كماً و كیفاً تقسیم و تألیف اقسام و عزایمدن عبارتدر و مقدمۀ ابن خلدونه كوره عصرمزده سیمیا دنیلان معرفت اولوب صدر اولدن صكره یعنی غلاة متصوفه و توابعنک ظهوری زماننده میدانه چیقمشدر
محیی الدین عربی و امام بونی و بونلره اقتفا ایدنلر بو علمك فائده+سی اكوانده ساری اسراری محیط اولان حروفدن نشئت ایدن كلمات الهیه و اسماء حسنی ایله نفوس ربانیه+نك علم طبیعتده تصرفیدر دیدیلر و حروفده اولان سر تصرف نه حكمته مبنی اولدیغنده اختلاف ایدوب بعضیلری بو سری حروفك مزاجنه ویره+رك عناصر كبی جمله+سنی درده تقسیم ایتدیلر و بو صورتده ًطبایع اربعه+دن هربری حروفك برر صنفنه تخصیص ایدلمكله فعلاً وانفعالا تصرف ایدنلرک طبیعتلرنده واقع اولور دیدیلر بناء علیه عناصرك تنوعنه كوره حروف دخی تكسیر دیدكلری قانون ایله ناریه و هوائیه و ماءیه و ترابیه قسملرینه منقسم و متنوع اولدی
| |
ترابیه |
مائیه |
هوائیه |
ناریه |
- ابجد
- هوزح
- طیكل
- منسع
- فصقر
- شتثخ
- ذضظغ
|
|
|
|
|
بو ترتیب مشارقه ترتیبی اوزره اولوب مغاربه اصولی بشقه+در و حروفك عناصره تقسمنی بشقه صورتده قبول ایدنلر دخی واردر . اصحاب فن حروفی اقواسنی اضعفندن فرق ایچون موازنه دخی ایدرلر شویله كه هر عنصرك حرف اولنه (مرتبه) ثانیسنه (درجه) ثالثنه (دقیقه) رابعنه ثانیه) خامسنه (ثالثه) سادسنه (رابعه) سابعنه (خامسه) تسمیه و مرتبه+یی اوتوز درجه و درجه+یی التمش دقیقه و دقیقه+یی التمش ثانیه الی آخره التمیشر اعتبار ایدرلر
مثلا عنصر نارك اولکی حرفی اولان الف ایكنجی حرفی اولان هانك قوتجه اوتوز قاتی و ها دخی طانك التمش قاتی و اشاغی+یه قدر هر بری مادوننك التمش قاتی اولور . بو حالده (اب ج د) قوتده مساوی اولدقلری كبی (ه و ز ح) دخی بربرلرینه و سائرلری بو منوال اوزره حذاسنده بولنانلر مساوی و متوازن اولمش اولور . بو صورتده بر اسمده الف ودیكرنده جیمدن بشقه سائر حروف ستۀ مائیه بولنسه چونكه الف مرتبه و مذكور حروف سته جیم مرتبه+سنك كسوری اولدیغندن مجموعنك قوتی الفك قوتنه بالغ اوله+مز یعنی الف انلره غالب اولور
حروفك عناصره نسبتی. و جلالی و جمالیسی. و صامت و ناطق. و جسمانی و ظلمانیسی. ویاخود مفرد و متواخی اولدیغی شو وجهله+در
| عناطره نسبتی |
مفرد یاخود متواخی |
جسمانی یاخود روحانی |
صامت یاخود ناطق |
جلالی یاخود جمالی |
ظلمانی یاخوی نورانی |
حروف |
| ناری | مفرد | روحانی | صامت | جلالی | ظلمانی | ا |
| هوائی | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | ب |
| مائی | متواخی | جسمانی | ناطق | جلالی | ظلمانی | ج |
| ترابی | متواخی | جسمانی | صامت | جمالی | ظلمانی | د |
| ناری | مفرد | روحانی | صامت | جلالی | نورانی | ه |
| هوائی | مفرد | جسمانی | صامت | جمالی | ظلمانی | و |
| مائی | متواخی | جسمانی | ناطق | جلالی | ظلمانی | ز |
| ترابی | متواخی | روحانی | صامت | جمالی | نورانی | ح |
| ناری | متواخی | روحانی | صامت | جلالی | نورانی | ط |
| هوائی | مفرد | روحانی | ناطق | جمالی | نورانی | ی |
| مائی | مفرد | روحانی | صامت | جمالی | نورانی | ک |
| ترابی | مفرد | روحانی | صامت | جمالی | نورانی | ل |
| ناری | مفرد | روحانی | صامت | جمالی | نورانی | م |
| هوائی | مفرد | روحانی | ناطق | جمالی | نورانی | ن |
| مائی | متواخی | روحانی | صامت | جمالی | نورانی | س |
| ترابی | متواخی | روحانی | صامت | جمالی | نورانی | ع |
| ناری | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | ف |
| هوائی | متواخی | روحانی | صامت | جلالی | نورانی | ص |
| مائی | متواخی | روحانی | ناطق | جمالی | نورانی | ق |
| ترابی | مفرد | روحانی | صامت | جمالی | نورانی | ر |
| ناری | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | ش |
| هوائی | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | ت |
| مائی | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | ث |
| ترابی | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | خ |
| ناری | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | ذ |
| هوائی | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | ض |
| مائی | متواخی | جسمانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | ظ |
| ترابی | متواخی | روحانی | ناطق | جمالی | ظلمانی | غ |