جغرافیا — كرۀ ارضك احوال وكیفیاتندن بحث ایدر بر علم اولوب اقسام عدیده+یه تقسیم اولنمشدد برنجی قسمی (جغرافیای ریاضی) اولوب ارضك شكل وابعادیله حركات مختلفه سندن و اجرام سایره ایله اولان مناسباتندن بحث ایدر. ایكنجی قسمی (جغرافیای حكمی) اولوب سطح كرۀ ارض ایله قره و صولرك صورت انقسامندن و جبال و انهار ایله موالید ثلثه و محصولات متنوعه و ابنای بشرك اجناس مختلفه سندن بحث ایدر. اوچنجی قسمی (جغرافیای پولتیقی) اولوب سطح ارضك دول و ملل مختلفه مناسبات سیاسیه+لرندن حصوله كلمش اولان تقسیماتیله قوانین و ادیاندن و ابنای بشرك هر نوع تأسیساتندن بحث ایدر. دردنجی قسمی )جغرافیای تاریخی) اولوب بوده كرۀ ارضك اقسام مختلفه سنك اسامیسیله مصدر اولدقلری وقوعات جسیمه و مشهوره+دن بحث ایدركه اشبو قسمدن )جغرافیای قدیم) و (جغرافیای وسطی) و (جفرافیای جدید) قسملری
تولد و بونلردن ده (جغرافیای صناعی) و )جغرافیای نباتی) و (جغرافیای حیوانی) دنیلان قسملر تحدث ایلر. جغرافیا فنی برچوق وقتلر غیر معتبر بر حالده ایكن فنیكه لولرك توسیع ایتدكلری طریق تجارت سایه سنده میدانه چیقوب )هردوت) و باخصوص )اودوفس) نام ذاتلر زمانلرنده اپیجه ایلرولمش و اسكندریه+نك تأسیسندن صكره (ارانوستن) و (سترایون) و (بطلمیوس) نام حكیملرك صرف ایتدكلری غیرتلرله كركی كبی ترقی ایلمش ایدی صكره یعنی قرون وسطاده عربلرك خطوه انداز فتوحات اولملریله بتون اوروپانك عالم اسلامیت علیهنه آچمش اولدقلری محاربات صلیبیه و فرانسه قرالی )سن لوی) نك منتهای مغولستانه قدر آدملر كوندروب و پورتكیز پرنسی هانرینك افریقای جنوبی یی طولاشوب معلومات آلیشی و خرستوف قولو مبونك ١٤٩٦ م ٨٩٨ ه) تاریخنده آنتیل اطه+لرینی و براز صكره امریقا قطعه+سنی كشف ایدیشی دخی كشفیات جدیدۀ جغرافیانك توسیعنه سبب مستقل اولدی و (قارتوغرافیا) دنیلان اصول ایله كرۀ ارضك تمامی ترسیم اولندی و اك صكره یعنی (١٨٢١ م و ١٢٣٧ ه) تاریخده پارس و برلینده و ١٨٢٧ ده لوندره+ده و ١٨٣١ ده فرانقفورتده و ١٧٤٥ ده پترسبورغده و ١٨٥١ ده نیورقده جغرافیا جمعیتلری تشكل ایدوب بتون اقطار عالمه سیاحلر سوق اولنه+رق اجرای كشفیات و استحصال معلومات اولنمغله جغرافیا فنی شو كوریلان موقع ترقی+یه واصل اولدی. جغرافیابك بر قسمی دخی (جغرافیای عسكری)دركه اوزرنده حركات عسكریه اجرا اولنه جق اراضینك یعنی دارالحرب اتخاذ اولنه+جق محل تعریف و تشریحندن بحث ایدر