Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

جبر

جبر — مسائل غامضۀ حسابیه و هندسیه+نك اصول حللرینی تسهیل و تهوین ایچون ایجاد اولنمش بر فن عالی و مخترعی مشاهیر ریاضیون اسلامیه+دن (محمد خوارزمی)در بونك مقدما ریاضیون اسلامیه بیننده نه+درجه ترقی ایتدیكنی بیلمك ایچون آلان كپریلی اوغلی كتبخانه سنده برنسخه+سی محفوظ و بشنجی درجه+یه قدر معادلاتدن باحث اولان (كتاب فخری یه) مراجعت كافیدركه كتاب مزبورك تألیف اولندیغی زمان جبرك قواعدی دكل لفظی بیله اجانبك معلومی دكل ایدی هرنه حال ایسه فن مزبور حساب قواعدینك عینی اقسام و قواعدی جامع و یالكز كمیات معینه یرینه كمیات مطلقه قائم اوله+رق قواعد مزبورە+جه بعض خصوصیتی شامل و اقسام معادلاتك استخراج مجهولاتی قواعدی ایسه بالجمله مسائل غامضۀ حسابیه و هندسیه وسائره+نك استحصال نتایجی خصوصلرینی كافلدر. مثلا باغچوانك بری موجود اولان (لاله) صوغانلرینی بر ییل مربع الشكل اوله+رق دیكوب فقط مربع تام اولمق ایچون دها اون ایكی باش صوغان لازم كلمش و ایرتسی ییل مذكور صوغانلری بشقه بر محله و هر بر ضلعنده برر باش صوغان نقصان اولمق اوزره ینه مربع الشكل اوله+رق دیكوب بونده دخی یكرمی یدی باش صوغان فضله ظهور ایتمش اولسه اشبو صوغانلرك قاچ باش اولدیغنك استخراجی مسئله+سی هم حسابی و همده همندسی اولدیغندن قواعد حسابیه ایله استخراجی همان ممكنسز كبیدر مع مافیه صوغانلرك ایلك دیكلدیكنده تشكیل ایتدیکی مربع (س٢ + ٢) و ایرتسی ییل دیكلدیكنده تشكیل ایتدیكی مربع دخی (س — ١)٢— ٢٧ و هر ایكی مربعده ایسه صوغانلرك عددی مساوی اولمغله س٢ + ١٢ =(س — ١)٢— ٢٧ دیه بر معادله تنظیم و اصول و قواعد مخصوصه+سیله حل اولنوب صوغانك ٣٨٨ باش اولدیغی تفهیم قلنور. جبرك معناسی معادله جمله+سنده ناقص اولان مقداری تزیید ایدوب انی جملۀ آخردن استثنا ایله بینلرنده تعادل حصوله كتورمك اولدیغی كبی (مقابله) نك معناسی دخی كذلك اره+لرنده تعادل حصولی ایچون جملتینك برندن زائد اولانی اسقاط ایلمكدر. ابن فلوس ماردینی نك (نصاب الخحیر) نام كتابی وابن محلیء موصلینك (كتاب المفید) ی و نصیر الدین طوسینك (كتاب الظفر) ك علم جبر و مقابله ده یازیلان كتابلرك باشلیجه لرندن ایسه ده ایكی اوچ عصرددنبرو اوروپالیلرك بو بابده دخی ایلرو كیدرك یازدقلری كتابلر دها اطرافلی و فائده+لیدر.



Daha fazla bilgi için: TDV İslâm Ansiklopedisi