Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

تقویم
Takvim

تقویم — بر سنه+نك شامل اولدیغی ایامك اسابیع و شهوره تقسیمنی و نیریندن شمسك طلوع وغروبی ساعاتنی و قمرك طلوع و غروبی ساعاتیله صفحاتنی و ایام مباركه و وقوعات مشهوره+یی بیلدیرمك اوزره ارباب زیج و نجوم طرفلرندن ترتیب اولنان جداول مخصوصه+یه دینور ویاخود عمومیت اوزره ازمنه+نك تسیماتنی تنسیق ایچون قبول اولنمش اولان اصول و قواعدك هیئت مجموعه+سنه اطلاق اولنور
هر ملت ازمنه+یی تقسیم ایچون مقتضی اولان و سائط طبیعیه+یی آثار و علائم سماویه+ده تحری ایدرك علی العموم تقویملرینی شمس ویا قمرك دور و حركتلرینه كوره ترتیب ایتمشلردر
ایلك اول تقویم شمسی+یی مصرلولر استعمال ایتدیلر چونكه نیلك فیضان موقوتنك هرسنه انقلاب صیفی+یه مصادف اولمسی جهتیله شمسك انقلاب صیفیدن مروری علائمنه انلر دقت ایتمكه مجبور اولمشلر ایدی. بناء علیه بر سنۀ شمسیه+یی اوتوزر كونی شامل اولمق اوزره اون ایكی آیه تقسیم ایدوب سنۀ كامله+یی ٣٦٥ كون اعتبار ایتملریله ٢٤٢ و ٣٦٥ كون و ساعتدن عبارت اولان سنۀ مداریدن بر كونك ربعندن زیادە+سنی ترك و اهمال ایتمشلر دیمك اولور. ٥٥٥٠ خ) تاریخنده یعنی میلادك قرق درت سنه مقدمنده (ژول سزار) نام قرال تقویم قمرینك ازمنه حساباتنده كوریلان قاریشقلغنی اصلاح ایچون اسكندریه+لی (سوسیژنی) نام ذاتی مأمور ایتدی و مومی الیه دخی بر سنه+یی ٣٦٥ و ١/٤ كون اعتبار ایلمش ایسه ده عدد ایامك كسرلی اولمسی محذوردن سالم اوله+میه+جغندن سنین عادیه ٣٦٥ كون اعتبار اولنە+رق بهر سنه ترك اولنان ربع كونك دردنجی سنه+یه ضمنه و بو مناسبتله دردنجی سنه+نك ٣٦٦ كون اولمسنه و بو كونك دخی بعض مناسبات مذهبیه+دن اوتوری مارتدن اول كلان آیه ضم اولنمسنه قرار ویرمش و او سنه+یه دخی سنۀ كبیسه دیمشدر
مؤخراً ژولین نام ذات دخی بر سنه+یی (٣٦٥,٢٥) كون اعتبار ایدرك تقویمك اصلاحنه قیام ایلدیسه ده بونده دخی (٠,٠٠٧٧٣٦) كسری فضله اولوب بو فضله ده تراكم ایده ایده ایلروده بر مشكلات حصولنی مؤدی اولە+جغندن پاصقالیه كوننك تعیینی ضمننده (ازنیق)ده عقد ایدیلان جمعیت روحانیه اعتدال ربیعینك عقد جمعیت سنه+سی اولان ٣٢٥ سنۀ میلادیسنده اولدیغی كبی مارتك (یكرمی برنده) اعتبار اولنمسنی تحت قراره آلمش و فقط ١٥٨٢ ده یعنی شو قراردن ١٢٥٧ سنه صكره خطا (٩) كونه بالغ اولوب اعتدال ربیعینك دخی بالطبع مارتک (اون برنده) اولمسی لازم كله+جكی اكلاشلمش اولمغله نهایت اون اوچنجی (غرغوار) نام پاپا ١٥٨٢ سنه+سی تشرین اولی دردینك اون بشی اولمق اوزره معتبر اولمسنی و مرور سنین خطا تكرر ایتمامسیچون درت یوز سنه+ده اوچ كبیسه+نك حذف اولنمسنی اصول اتخاذ ایتدیرمشدر
عجملر ایسه (غرغواردن) اول ایام كبیسه مسئله+سنی حل ایتمشلر ایدی شویله كه هر ٣ سنه+نك اولکی یكرمی سكز سنه+سنده غرغوار تقویمی مثللو هر دردنجی سنه+سنه و باقینك دخی بشنجی سنه+سنه برر كون ضم ایدوب ذكر اولنان هر اوتوز سنه+نك ٤ و ٨ و ١٢ و ١٦ و ٢٠ و ٢٤ و ٢٨ و ٣٣ سنه+لرینه سنۀ كبیسه دیه+رك اوتوز اوچ سنه+لك ایامی ٣٦٥ * ٣٣ + ٨ دیو حساب ایلدیلر بو حالده بر سنه ٣٦٥ و ٣٣ / ٨ كون دیمك اولدیغندن ٦٢٥٠ سنه+ده انجق بر كون خطا واقع اوله+جغی اكلاشلدی
تقویم الادلة فی الاصول — (١٠٣٨ م و ٤٣٠ ه) تاریخنده وفات ایدن قاضی ابی زید عبیدالله بن عمر الدبوسینك اثریدر. بونك اوزرینه فخرالاسلام علی بن محمد البزدونی دخی بر شرح یازدی تقویم الادویة المفردة — فیلسوف ابراهیم بن ابی سعید الطبیب المغربینك بش یوزاللی عدد ادویه+یی جامع جدولیدر
تقویم الالسنة — ابی محمد قاسم بن محمد الا صفهانی+نك
تقویم البلدان — جغرافیه (١٣٣١ م و ٧٣٢ ه) تاریخنده وفات ایدن ملك المؤید عمادالدین اسماعیل الایوبینك
تقویم التواریخ — كاتب چلبی مرحومك مختصر



Daha fazla bilgi için: TDV İslâm Ansiklopedisi