Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye

بغداد
Bağdat

) بغداد — عراق عربده و دجله نهری كنارنده و قرق ایكی درجه طول شرقی ایله اوتوز ایكی درجه عرض شمالده اون سكز بیك خانه+یی جامع بر شهر شهیردر بو شهر نهر مذكورك ایشی طرفنده واقع اولدیغندن اورته+سنده كوپریسی و بر خراب قلعه+سی واردر و سیجاغی زیاده اولمغله اهالی موسم صیفده كوندزلری تحت الارض سردابلرده و كیجه+لری خانه+لری اوزرلرنده اكلنورلر یاتورلر لكن بو سیجاقلغیله برابر هواسی پك صاغلدر. بغداد خلفای عباسیه+دن (ابو جعفر المنصور)ك امریله درت سنه+ده بنا و (٧٦٢ م و ١٤٥ ه) تاریخنده اكمال و پای+تخت اتخاذ اولندی و (دارالسلام) یاخود (زورا) تسمیه ایدلدی و خلفای مشار+الیهم حضراتی زیر تصرفلرنده اولان ممالكی بورادن حسن اداره ایتمكده ایكن مستعصم) زماننده یعنی (١٢٥٨ م و ٦٥٦ ه) تاریخنده وزیری (ابن علقمی)نك فسادی اوزرینه (هلاكو) ایكیوز بیك عسكر ایله كلوب بغدادی ضبط و قرق كون قتل+عام ایلدی و ملوك ایرانیه+دن )احمد جلایری) تیورلنكك هجومی مناسبتیله بغداددن مصره و دولت علیه+یه التجاایلدیكنی متعاقب (١٤٠٠ م و ٨٠٣ ه) تیمورلنك بغداده كیروب بر ساعت ظرفنده طقسان بیك بیكناهك قاننه كیردی و شهری كاملاً هدم و تخریب ایلدی و (١٥٣٣ م و ٩٤٠ ه) تاریخنده سلطان (سلیمان) حضرتلری عجملردن آلدیسه ده ینه استرداد ایتدكلرندن (١٦٣٨ م و ١٠٤٨ ه) تاریخنده سلطان (مراد) حضرتلری قرق كون محاصره ایله ینه الدی و عجملردن بعض فساد حس ایلدیكندن اوتوز بیك جنكجی+یی آخرته كوندردی. امید برونی طریقنك كشادی مناسبتیله بغدادك اولكی قدر معموریتی قالمدیسه ده اهمیتی و اعماره استعدادی باقیدر. بغداد ملحقاتنده هر درلو نباتات و حبوبات و خرما و لیمون و پورتفال و قهوه كبی محصولات یتشدیریلور و نهرك اسقاسیله سنه+ده ایکی اوچ دفعه محصول النور و خراسان قضاسنده پك چوق نفط یاغی منبعلری موجود اولدیغندن استنلدیكی قدر )غاز) چیقاریله+بیلور. الحاصل بغداد ولایتی تمامیله اعمار اولنمش الیوم متصور اولان شمندوفری یاپلمش اولسه ممالك شرقیۀ دولت علیه+یی كاملاً بسله+یه+بیلمك اقتدارینی حاصل ایدر و ایكنجی و بلكه برنجی مصر اولمش اولور ایدی. بغداد و حوالیسنده اعاظم اسلامدن پك چوق ذوات كرامك مراقد متبركه+سی موجود اولدیغندن هر بری بر زیارتكاه دل آكاه و بشقه بشقه برر نزهتكاهدر و نظامیه و نهریه قشله+لری و اصلاحخانه و مكتبلری و جوامع و مدارس و تكایا و زوایاسی مكملدر.